Dit is hoe lactose intolerantie werkt

Veel mensen leren tegenwoordig dat zij last hebben van lactose intolerantie, ook wanneer zij dat helemaal niet hadden verwacht. Het lijkt steeds meer voorbij te komen, maar waardoor komt dat? En wat is een intolerantie voor lactose eigenlijk?

In deze tekst leggen we uit wat lactose intolerantie is, wat het verschil is met een allergie en waarom zoveel mensen hier last van hebben.

De inhoud van dit artikel is gebaseerd op wetenschappelijke publicaties en is geschreven in samenwerking met medische specialisten / voedingsdeskundigen.

Wat is lactose intolerantie?

Lactose is een melksuiker dat voorkomt in dierlijke melkproducten, zoals koemelk, kaas en yoghurt. Het wordt ook nog wel eens toegevoegd aan bewerkte producten. Normaal gesproken zorgen de enzymen (lactase) in je dunne darm ervoor dat de lactose goed wordt afgebroken voordat het doorstroomt naar de dikke darm. Wanneer je last hebt van lactose intolerantie, dan gebeurt dit niet, of minder goed. Lactose moleculen komen dan in je dikke darm terecht en, omdat het suikers zijn, beginnen te gisten. Dit leidt tot klachten van buikpijn, een opgeblazen gevoel, winderigheid of klachten met de ontlasting. Het uiteindelijke probleem bij een intolerantie van lactose is een tekort aan lactase^[1]Ketelaar, M. (2021, 15 oktober). Lactose-intolerantie. Maag Lever Darm Stichting. Geraadpleegd op 15 juli 2022, van https://www.mlds.nl/chronische-ziekten/lactose-intolerantie/.

Uiteindelijk zorgt een tekort aan lactase ervoor dat je lichaam onvoldoende lactose opneemt. Dit heet lactosemalabsorptie. Wanneer je geen last van klachten hebt, is er niks aan de hand. Heb je wel klachten? Dan pas krijgt het de naam “lactose-intolerantie”. Je kan dit al vanaf de geboorte hebben, maar je kan het ook op latere leeftijd krijgen. Er zijn drie verschillende soorten intolerantie:

1. Primaire lactose intolerantie. Deze variant komt het meeste voor en ontstaat bij een verminderde lactase productie. Als baby heb je vaak wel genoeg lactase, omdat moedermelk ook kleine hoeveelheden lactose bevat. Nadat je stopt met (borst)voeding krijgen, produceert je lichaam minder lactase en ben je gevoeliger voor de lactose uit dierlijke melkproducten.
2. Secundaire lactose intolerantie ontstaat wanneer de darmwand beschadigd is geraakt. Dit kan het gevolg zijn van een chronische darmziekte, een ontsteking of infectie, na een operatie of bij bestraling. De darmwand kan dan niet meer voldoende lactase aanmaken, waardoor er intolerantie ontstaat.
3. Aangeboren lactose intolerantie. Dit is een zeldzame (en erfelijke) vorm van intolerantie. Baby’s die dit hebben, verdragen vaak geen moedermelk en moeten lactosevrije babyvoeding krijgen. Deze variant blijft levenslang bestaan.

Wat zijn de symptomen?

Niet iedereen heeft last van klachten bij lactose intolerantie, maar het kan wel gebeuren. Dit komt omdat de dikke darm zelf de lactose probeert af te breken met bacteriën in plaats van het enzym lactase. Bij dit proces komen gassen en (vet)zuren vrij. Tegelijkertijd trekt lactose vocht aan, wat ook in de dikke darm terecht komt. Hierdoor kan je last krijgen van winderigheid, een opgeblazen gevoel, buikpijn, diarree en krampen.

Vooral mensen met darmklachten of prikkelbaredarmsyndroom zijn gevoelig voor klachten bij intolerantie van lactose.

Wat is het verschil tussen een intolerantie en een lactose allergie?

Wat niet veel mensen weten is dat een lactose intolerantie geen allergie is. Er bestaat ook geen lactose allergie, maar wel een koemelkallergie. Een allergie is een reactie van het immuunsysteem op bepaalde eiwitten, zoals die uit koemelk. Bij een intolerantie worden de klachten veroorzaakt door het lichaam die het product niet goed kan verwerken. Hier komt het immuunsysteem niet aan te pas^[2]Lactose-intolerantie. (2022, 5 mei). Allesoverallergie. Geraadpleegd op 15 juli 2022, van https://allesoverallergie.nl/allergieen-voedselallergie/lactose-intolerantie.

Wat kan je doen bij lactose intolerantie?

Het is natuurlijk heel erg naar wanneer je last hebt van lactose intolerantie. Er zijn gelukkig wel stappen die je kan nemen om de klachten te verminderen of zelfs helemaal te voorkomen. Dit zijn dingen als:

• Erover praten met anderen.
• Je klachten bijhouden zodat je kan ontdekken of het echt om een intolerantie gaat. Mensen met fibromyalgie hebben soms ook last van lactose-consumptie.
• Geen producten met lactose consumeren of overstappen op plantaardige melkproducten.
• Testen wat je kan eten door één ding met lactose te eten en te kijken wat de reactie daarop is.
• Niet te streng voor jezelf zijn wanneer je last van klachten hebt.
• Advies vragen aan een professional.

Leven met een lactose intolerantie kan natuurlijk erg vervelend zijn, maar het is zeker niet onmogelijk. Tegenwoordig zijn er heel veel producten die lactosevrij zijn gemaakt, of gewoon helemaal geen lactose bevatten (zoals sojamelk of havermelk). Op deze manier kan je toch genieten van een latte, pizza of lekkere kaas op je boterham zonder dat je de klachten ervaart. Zorg er wel voor dat je nog voldoende goede voedingsstoffen binnenkrijgt die normaal gesproken in zuivel aanwezig zijn, zoals vitamine B12, calcium en vitamine D. De meeste plantaardige alternatieven bevatten tegenwoordig gelukkig ook deze stoffen.