Wat zijn enzymen en wat is hun functie in je lichaam?

Je hebt er vast wel eens van gehoord, maar wat zijn enzymen nu eigenlijk? Veel mensen weten dat ze belangrijk zijn voor hun lichaam en gezondheid, maar hebben geen idee wat de exacte functie van deze stofjes is. Toch is het altijd goed om te weten welke functie ze hebben, zodat je ook weet waarom je ze nodig hebt.

In deze tekst beantwoorden we de vraag “wat zijn enzymen?” en kijken we ook naar hun functie binnen je lichaam.

De inhoud van dit artikel is gebaseerd op wetenschappelijke publicaties en is geschreven in samenwerking met medische specialisten / voedingsdeskundigen.

Wat zijn enzymen?

De term enzym staat voor de Griekse woorden en (in) en zúme (gist). In de wetenschap staan ze bekend als macromoleculaire katalysators. Simpel gezegd is het een groot molecuul dat helpt om bepaalde reacties te versnellen zonder daar zelf in verbruikt te worden. Denk aan een oven. Je gebruikt een oven om een bepaald proces te versnellen, zoals het bakken van een brood. Uiteindelijk is het brood klaar, maar is de oven nog steeds hetzelfde als dat die daarvoor was. Hij gaat er niet aan verloren. Zonder enzymen staan alle processen in je lichaam stil, daarom zijn ze essentieel voor onze gezondheid^[1]Enzymen. (z.d.). Biologielessen.nl. Geraadpleegd op 13 juli 2022, van https://biologielessen.nl/index.php/dna-8/560-enzymen-2.

Enzymen zijn eiwitten die in alle organismen voorkomen. Deze eiwitten bestaan uit verschillende aminozuren. Ook kan je enzymen in je voeding vinden. Voor de opbouw van deze stoffen heb je soms vitamines of mineralen nodig, zoals jodium. Ook hebben ze een perfecte omgeving nodig. Is het te heet of te koud? Dan functioneren ze niet goed. Hetzelfde geldt voor de zuurgraad rondom de enzymen.

Hoe werken enzymen?

Je hebt nu een beetje antwoord op de vraag “Wat zijn enzymen?” gehad, maar het is ook handig om te weten hoe ze nu precies werken. Enzymen spelen voornamelijk een rol bij het opbouwen en afbreken van stoffen, zoals voeding. Het idee achter het afbreken is dat de minuscule deeltjes van je voeding uiteindelijk zo klein zijn dat ze via je bloedbaan bij je cellen terecht komen^[2]Zuidhof, M. (2019, 29 oktober). Hoe maken enzymen van ons lichaam één levend lab? NPO Kennis. Geraadpleegd op 13 juli 2022, van … Continue reading.

Wanneer je aan het eten bent, begint het afbraakproces. De enzymen in je speeksel binden zich aan een stofje dat precies voor hen is gemaakt. Je hebt daarom specifieke enzymen voor glucose afbraak, maar ook voor andere stoffen. Wanneer het enzym gebonden is aan dat stofje, zoekt het de verbinding tussen de moleculen en “knipt” die deze als het ware kapot.

Ons lichaam maakt enzymen aan die we kunnen gebruiken voor het afbreken van voedsel, maar buiten het lichaam gebeurt dit niet. Daarom bevatten wasmiddelen en vaatwastabletten vaak ook een combinatie aan enzymen die helpen om de voedselresten af te breken van je vaat.

Sommige vruchten, zoals ananas, bevatten een enzym dat bromelaïne heet. Dit enzym helpt bij het afbreken van eiwitten en wordt ook wel gebruikt om vlees malser te maken. Wanneer je ananas eet, voel je soms je mond tintelen. Dit komt omdat de bromelaïne dan bezig is met het afbreken van de eiwitten in je mond^[3]Schippers, C. (2017, 19 december). Waarom je mond tintelt als je ananas eet. AD.nl. Geraadpleegd op 13 juli 2022, van https://www.ad.nl/koken-en-eten/waarom-je-mond-tintelt-als-je-ananas-eet. Dit is echter op zo’n kleine schaal dat het niet schadelijk is. Dit enzym is juist ook goed voor je lichaam, omdat het een ontstekingsremmend effect heeft.

Wat zijn enzymen: Wat is het nut?

Afhankelijk van welk enzym je bekijkt, hebben ze allemaal een belangrijke functie. Zo helpt lactase bijvoorbeeld bij het afbreken van lactose in de darmen, en lipase helpt bij het afbreken van vetten. Wanneer je voldoende van alle enzymen hebt, kan je lichaam op dat gebied goed functioneren. We zullen hieronder een aantal belangrijke enzymen en hun nut voor je uitleggen.

1. Lactase

Lactase wordt in de dunne darmwand gemaakt en het helpt bij het verteren van lactose, een suiker dat in melkproducten voorkomt^[4]Ketelaar, M. (2021, 15 oktober). Lactose-intolerantie. Maag Lever Darm Stichting. Geraadpleegd op 13 juli 2022, van https://www.mlds.nl/chronische-ziekten/lactose-intolerantie/. Wanneer je darmwand te weinig lactase aanmaakt, kan je de melksuikers niet goed verwerken waardoor deze in de dikke darm terecht komt. Hierdoor kan je last krijgen van een vergistingsproces. Die klachten noemen we “lactose intolerant”. Lactase is dus van belang voor de gezondheid van je darmen.

2. Wat zijn enzymen: Amylase

Amylase wordt zowel door de speekselklieren als de alvleesklier gemaakt. Dit enzym helpt bij het omzetten van zetmeel naar suikers^[5]Nutrikennis. (2019, 8 juli). Amylase. Geraadpleegd op 13 juli 2022, van https://www.nutrikennis.nl/amylase/. Bij een verkeerd niveau van amylase, kan je last krijgen van je alvleesklier of nieren.

3. Protease

Protease is een enzym dat eiwitten afbreekt in vele kleine stukjes^[6]Nutrikennis. (2019b, juli 8). Protease. Geraadpleegd op 13 juli 2022, van https://www.nutrikennis.nl/protease/. Protease stuurt daarbij ook andere reacties aan in het lichaam, waaronder het klonteren van bloed, de immuunreactie en botvorming. Ook speelt het een rol bij de aanmaak van bepaalde hormonen.