Steeds meer mensen hebben last van emotionele eenzaamheid

Emotionele eenzaamheid is anders dan alleen zijn. Het hoeft namelijk niet altijd een fysieke ervaring te zijn, maar kan juist ook vooral mentaal blijven hangen. In 2020 bleek, volgens de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen, dat wel 47% van de volwassenen zich eenzaam voelen. 11% hiervan voelde zich extreem eenzaam. Wat opvalt, is dat niet alleen ouderen hier mee kampen, maar juist ook de jongere generatie gaat zich steeds eenzamer voelen. Hoe komt dat toch?

De inhoud van dit artikel is gebaseerd op wetenschappelijke publicaties en is geschreven in samenwerking met medische specialisten / voedingsdeskundigen.

Hoe ontstaat emotionele eenzaamheid?

Emotionele eenzaamheid kan om allerlei redenen ontstaan, maar wordt niet altijd direct herkend. In veel gevallen wordt het veroorzaakt door een verandering in relaties. Denk hierbij aan een overlijden van een dierbare, het verhuizen van mensen om je heen, of een nieuwe situatie op je werk of school waarbij je opeens met andere mensen in aanraking komt. Het kan iedereen overkomen en is niet aan leeftijd gebonden.

Wanneer dit gebeurt, is het een kleine stap om je minder verbonden te voelen met anderen. Je hebt minder sociale contacten om je heen, of je voelt geen behoefte om contact te zoeken met de nieuwe mensen om je heen. Je gaat je leeg voelen van binnen of isoleert jezelf van anderen. Op een gegeven moment kan het zelfs zo zijn dat je sociale situaties gaat vermijden. Hierna volgen gevoelens van somberheid, depressie en alleen zijn. Op een gegeven moment komen er ook fysieke gevolgen bij kijken, zoals een lagere weerstand of een afhankelijkheid van bepaalde substanties.

Emotionele eenzaamheid is dus een serieuze zaak. Een onderzoek uit 2013 heeft emotionele eenzaamheid zelfs als ziekte benoemd, omdat het jaarlijks toch tot veel slachtoffers leidt. Het is daarom belangrijk om de eigenschappen en signalen hiervan te leren kennen. Zowel bij jezelf, als bij een ander.

De eerste stap in het gevecht tegen emotionele eenzaamheid

Het klinkt heel logisch, maar veel mensen vergeten de eerste stap van het bestrijden van eenzaamheid: herkennen dat je eenzaam bent. Zodra je door hebt dat je eenzaam bent, of merkt dat je die richting op gaat, is het makkelijker om te achterhalen waar die gevoelens vandaan komen. Daarna zijn er drie vragen om jezelf te stellen die je meer inzicht geven in je situatie en hoe je daaruit komt.

“Wanneer voel ik me eenzaam?”
“Wat wil ik veranderen in mijn leven?”
“Wat heb ik nodig om die verandering te maken?”

Het is niet altijd even makkelijk, maar deze vragen zorgen ervoor dat je de eerste stap kan maken. Psycholoog Melissa van Buuren bevestigt dat je bij de basis moet beginnen. Zelfs wanneer je er totaal geen behoefte aan hebt, is het belangrijk om het huis uit te gaan. Je moet uit het isolement komen wat je in de staat van eenzaamheid houdt. Het kan zo simpel zijn als even gaan winkelen voor jezelf, of een kopje thee drinken in een café op de hoek van de straat.

Zeker wanneer je emotionele eenzaamheid een gevolg is van het verliezen van bepaalde relaties, is het belangrijk om weer nieuwe relaties op te doen. Het maakt niks uit welke activiteit je leuk vindt. Alles wat je in contact brengt met anderen is een stap in de goede richting.

Wat als eenzaamheid intern is?

Het kan echter ook zo zijn dat je niet eenzaam bent door externe factoren, maar juist door je eigen mentale gezondheid. Wanneer je in een depressie zit, kan het heel lastig zijn om sociale contacten te onderhouden. Ze vragen veel energie en vaak vertellen je hersenen je dat je er helemaal geen behoefte aan hebt. In deze gevallen is het erg belangrijk om de hulp te vinden die bij je past.

Vaak is het bezoeken van een psycholoog of een andere hulpverlener een goede stap. Samen met jou kijken ze naar de oorzaak van deze mentale klachten en wat je kan doen om er beter mee om te gaan. In veel gevallen leidt een onbegrip van jezelf tot deze emotionele eenzaamheid. Het is natuurlijk wel spannend om zo’n eerste stap te nemen, dat is dan ook het lastigst.

Alleen zijn is anders

Iedereen voelt zich wel eens alleen, maar dat is niet wat eenzaamheid is. Wanneer je eenzaam bent, kan je nog zoveel sociale contacten om je heen hebben, maar je mist een goede connectie of een goed gesprek. Het op zoek gaan naar sociale contacten is ook niet de enige oplossing. De uiteindelijke “formule” tegen emotionele eenzaamheid bestaat daarom ook uit meerdere stappen.

Ook wanneer je je niet gehoord voelt, kan je last krijgen van eenzaamheid. Het is juist daarom zo belangrijk om de juiste hulp en interacties te zoeken. Het beste is om te blijven doorzetten, maar ook wanneer je geen last van eenzaamheid hebt kan je helpen. Knoop eens een daadwerkelijk gesprek aan met iemand en vraag hoe het écht met hen gaat. Dat kan voor sommigen al veel betekenen.

Bronnen: Nu.nl en PudMed