Therapie met dieren: Een nieuwe methode van therapie?

Therapie met dieren wordt al langer gebruikt, maar tegenwoordig krijgt het steeds meer naamsbekendheid. In het verleden wisten we vooral van hulphonden die mensen met een fysieke of verstandelijke beperking ondersteunen, maar er komen nieuwe mogelijkheden bij. Van een paard dat helpt met de sociale ontwikkeling tot een cavia die helpt bij de motorische ontwikkeling. Is de opkomst hiervan een nieuwe mogelijkheid voor de ontwikkeling van de mens?

De inhoud van dit artikel is gebaseerd op wetenschappelijke publicaties en is geschreven in samenwerking met medische specialisten / voedingsdeskundigen.

Geen dierentherapie, maar therapie met dieren

Hoogleraar Antrozoölogie, Marie-Jose Ender-Slegers, geeft aan dat je het geen dierentherapie moet noemen. Het dier is hierbij namelijk geen therapeut of psychiater. De taal is hierbij heel belangrijk, want er zijn nog voldoende mensen die het zien als een therapiesessie met een dier. In de plaats daarvan is het een therapie waarbij dieren worden ingezet als hulpmiddel om een specifiek doel te behalen. Elk dier heeft namelijk eigenschappen die ondersteunend kunnen helpen bij een probleem of klacht.

Ender-Slegers wil wel dat er onderscheidt wordt gemaakt tussen coaches die dieren inzetten als hulpmiddel en therapeuten. Het is namelijk alleen therapie als er een gekwalificeerde therapeut is die met deze dieren werkt. Dieren zijn veelzijdig inzetbaar. Zo kunnen ze helpen bij het verwerken van PTSS (Post Traumatische Stress Stoornis), andere vormen van trauma, autistische mensen, mensen met het Syndroom van Down, gedragsstoornissen en leerproblematiek. Ook kan therapie met dieren erg voordelig zijn voor mensen die last hebben van eenzaamheid en depressie.

Verschillende soorten dieren en hun eigenschappen

Honden zijn niet de enige als meest populaire diersoort bij therapie met dieren. Ook paarden worden namelijk veel hiervoor gebruikt. Honden worden veel ingezet bij autistische mensen omdat honden niet oordelen, maar juist alleen met gedrag communiceren. Wat zij voelen, willen en doen is heel duidelijk, wat ze fijn maakt voor deze mensen om mee te werken.

Paarden zijn juist goed inzetbaar voor mensen met angstklachten of stoornissen. Een groot, statig beest geeft je meer zelfvertrouwen. Paarden reageren ook op jouw gedrag en gevoelens. Wanneer je erg gehecht bent aan zo’n dier, zie je al snel dat je synchroon met ze gaat bewegen. Dat helpt om het juiste gedrag aan te sturen.

Er zijn ook kleinere dieren die je tijdens de therapie kan gebruiken. Zo helpen hamsters en cavia’s bij het ontwikkelen van motorische vaardigheden, omdat ze erg klein zijn en je voorzichtig met ze om moet gaan. Voor mensen met hersenletsel of kinderen met het Syndroom van Down kan dit erg motiverend zijn, zeker wanneer zij zelf hun voortgang zien.

Toch wil Ender-Slegers benadrukken dat het uiteindelijk niet om het dier zelf gaat, maar om de manier waarop deze wordt ingezet door de therapeut. Dieren zijn geen magische oplossing voor je problemen, maar helpen juist bij het communiceren van non-verbale handelingen.

Therapie met dieren in huis

Algemeen directeur van Stichting Hulphond, Eric Bouwer, heeft veel ervaring met dieren als hulpmiddel. Sommige honden worden ook getraind om een assistent te zijn voor mensen die bijvoorbeeld in een rolstoel zitten. Deze honden kunnen dingen zoals het openen van een deur, koelkast, dingen aangeven en zelfs lichtknopjes uitdoen. Dit helpt deze mensen enorm, waardoor zij onafhankelijker kunnen leven.

Ook mensen met chronische epilepsie, ernstige diabetes, of mensen die gevaar lopen spontaan flauw te vallen hebben hier baat bij. Hun hulphonden worden getraind om aan te geven wanneer de hartslag of bloeddruk verandert en kunnen de persoon ondersteunen wanneer zij gevaar lopen te vallen.

Therapie met dieren bij trauma’s

Bouwer geeft aan het liefst paarden of honden te gebruiken bij traumatherapie. Ze werken hiervoor samen met de Jeugdzorg en de GGZ. Jongeren met trauma’s hebben vaak moeite met het vertrouwen van mensen omdat zij in het verleden zijn misbruikt of mishandeld. Een dier is altijd eerlijk en makkelijker om te vertrouwen voor hen.

Dieren spiegelen ook het gedrag van hun mens. Wanneer een persoon met ADHD lekker druk is, doet een hond graag mee. Je krijgt als het ware een spiegel voor je. De dieren die ingezet worden bij therapie hebben een eigen werkschema. Zo wonen ze gewoon bij mensen thuis en hebben ze slechts twee werkdagen per week. Zo raken ze niet overprikkeld.

Als je wil weten of therapie met dieren voor je geschikt is, is het altijd verstandig om hier over te informeren. Er zijn genoeg mensen die het idee hebben dat therapie niet succesvol is, totdat zij therapie met dieren hebben geprobeerd. Het is wel belangrijk om hierbij op zoek te gaan naar een professional die ervaring heeft met therapie met dieren. Ook dekken verzekeringen dit, omdat het een erkende vorm van therapie is.

Bronnen: Nu.nl en Taylor and Francis Online